ეს ციფრული გამოფენა მხატვრების, კინორეჟისორების, მსახიობების, მუსიკოსებისა და მწერლების ისტორიებია. ისინი ყველანი სხვადასხვაგვარად რეაგირებდნენ ცენზურისა და რეპრესიის წინააღმდეგ, თუმცა, უპირველეს ყოვლისა, ყველა მათგანი ადამიანი იყო - თავისი სისუსტეებით, შიშებითა და შეცდომებით.

ზოგიერთი იძულებული გახადეს, ეთანამშრომლათ სპეცსამსახურებთან, მაგრამ მათ შეძლეს გაეცურებინათ ისინი, როგორც უკრაინელმა იუმორისტმა მწერალმა ოსტაპ ვიშნიამ. ზოგიერთი საკუთარი ნებით დაუკავშირდა უშიშროებას, მაგრამ მხოლოდ კეთილშობილი მზვერავის როლით არ დაკმაყოფილებულა, როგორც, მაგალითად, უკრაინელი მხატვარი - მიკოლა ჰლუშჩენკო. ზოგიერთმა მხოლოდ ერთხელ, ახალგაზრდობაში დაუშვა ეს შეცდომა, მაგრამ მისი შედეგები დღემდე შეგვახსენებენ თავს, როგორც ეს ჩეხ მწერალს - მილან კუნდერას დაემართა. ზოგიერთი გატყდა, ზოგიერთს - მეორე შანსი მიეცა, როგორც მწერალსა და საქართველოს პრეზიდენტს ზვიად გამსახურდიას.

ეს პროექტი და გამოფენა კომუნისტური სპეცსამსახურების საარქივო დოკუმენტაციას ეფუძნება. ჩვენ შევეცადეთ, ჩაგვეხედა რეალობის “მეორე მხარეს” და გვეჩვენებინა, როგორ შეცვალა ჩეკისტურმა ბიუროკრატიამ ცალკეული ადამიანების ცხოვრება თუ ქვეყნების კულტურული ლანდშაფტი. გვეჩვენებინა, რას წერდნენ ჩეკისტები ოპერატიული მასალებში, რა ინფორმაციის ამოღებას ცდილობდნენ და როგორ უკვეთავდნენ კრიტიკულ წერილებს მათზე, ვისი დაპატიმრებაც სურდათ.

სამწუხაროდ, ხელოვანებზე არსებული ყველა საქმე ვერ გადარჩა. მაგალითისთვის, უკრაინულ არქივში მხოლოდ ნახსენებია, რომ სერგო ფარაჯანოვზე საქმე იყო აღძრული “პარაზიტობის” მუხლით.

ჩეხური არქივები ღიაა და მასალების უმეტესობა გაციფრებულია, თუმცა ჯერ კიდევ ბევრი მასალა დასამუშავებელი და საკვლევია.

კომუნისტური საიდუმლო სამსახურების საარქივო დოკუმენტები ხელოვანების შესახებ, რომელთა ბიოგრაფიები წარმოდგენილია ამ ციფრულ გამოფენაში, შეგიძლიათ ნახოთ და თავისუფლად გადმოწეროთ უკრაინის განმათავისუფლებელი მოძრაობის ციფრული არქივის ვებგვერდიდან.

კომუნისტური საიდუმლო სამსახურების საარქივო დოკუმენტები ხელოვანების შესახებ, რომელთა ბიოგრაფიები წარმოდგენილია ამ ციფრულ გამოფენაში, შეგიძლიათ ნახოთ და თავისუფლად გადმოწეროთ უკრაინის განმათავისუფლებელი მოძრაობის ციფრული არქივის ვებგვერდიდან.

ეს ციფრული გამოფენა ნაწილია პროექტისა — “რეპრესირებული ხელოვნება. ეროვნული კულტურა KGB/StB-ს თვალით: უკრაინა, ჩეხეთი, საქართველო”, რომლის მხარდამჭერიცაა ევროპის სახლის პროგრამა. პროექტი განახორციელა განმათავისუფლებელი მოძრაობის შემსწავლელმა ცენტრმა (უკრაინა), ჩეხურ ორგანიზაცია “Gulag.cz” — სა და ქართულ ორგანიზაცია “საბჭოთა წარსულის კვლევის ლაბორატორიასთან ერთად”.

პროექტის პარტნიორები: უკრაინის უშიშროების სამსახურის უწყებრივი არქივი, უშიშროების სამსახურის არქივი (ჩეხეთი) (Archiv bezpečnostních složek), საჯარო დაწესებულებათა ცენტრალური სახელმწიფო არქივი (უკრაინა), უკრაინის ლიტერატურისა და ხელოვნების ცენტრალური არქივი-მუზეუმი, გიორგი ლეონიძის სახელობის ქართული ლიტერატურის მუზეუმი.

მედია პარტნიორი: Istorychna Pravda

გამოფენისთვის ასევე გამოყენებულია შემდეგი ორგანიზაციების მასალები: საბჭოთა წარსულის კვლევის ლაბორატორია, საზოგადოებრივი არქივი (archive.ge), საქართველოს პარლამენტის ეროვნული ბიბლიოთეკა, საქართველოს ეროვნული არქივი, თბილისის მუზეუმების გაერთიანება: მიხეილ ჯავახიშვილის სახლ-მუზეუმი, რომანს სუტას და ალექსანდრა ბელცოვას მუზეუმი (ლატვია), საქართველოს შსს აკადემიის არქივი (ყოფილი საქართველოს სსრ КГБ-ს არქივი) და სხვა ღია წყაროების მასალები.